Η 25η Μαρτίου είναι μια διπλή γιορτή που ενώνει όλους τους Έλληνες και τονώνει το αίσθημα πατριωτισμού και πίστης, ενώ σηματοδοτεί στις καρδιές μας πως το Πάσχα πλησιάζει.
Τη μέρα αυτή γιορτάζουν οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι τον Ευαγγελισμό (Ευ + αγγελία, δηλαδή «καλή είδηση») της Θεοτόκου, την ενανθρώπιση του Θεού.
Μετά από χιλιάδες χρόνια είναι η μέρα που επέλεξε και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός το 1821 για να ευλογήσει στη Μονή της Αγίας Λαύρας στα Καλάβρυτα το λάβαρο της ελληνικής επανάστασης. Έπειτα από 400 χρόνια, οι Έλληνες οργανώθηκαν σε ένα ενιαίο κίνημα αντίστασης απέναντι στην οθωμανική σκλαβιά.
Έχετε αναρωτηθεί ποτέ όμως, για ποιο λόγο ακολουθούμε τα έθιμα της ημέρας αυτής; Ποια είναι η σημασία τους; Γιατί τρώμε μπακαλιάρο και σκορδαλιά;
Πέρα από τις παρελάσεις, παρατηρείται μια μεγάλη ποικιλομορφία όσον αφορά τα έθιμα αυτής της μέρας, όπου πολλά μέρη στην Ελλάδα έχουν το δικό τους μοναδικό τρόπο να γιορτάσουν την πίστη τους και την ελευθερία.
Η ομάδα της INVESTA Real Estate - ακίνητα Λάρισα συγκέντρωσε για εσάς μερικά έθιμα της 25η Μαρτίου ανά την Ελλάδα.
Γιατί τρώμε μπακαλιάρο;
Το έθιμο για την 25η Μαρτίου θέλει στο οικογενειακό τραπέζι να προσφέρεται μπακαλιάρος συνοδεία σκορδαλιάς.
Η εξήγηση για τη γευστική αυτή συνήθεια είναι αρκετά απλή κι έχει να κάνει κυρίως με την αδυναμία των κατοίκων της ενδοχώρας να προμηθεύονται άμεσα και οικονομικά φρέσκο ψάρι.
Παρά το ότι ο μπακαλιάρος δεν είναι ένα «ελληνικό» ψάρι, καθώς απαντάται κυρίως στις ακτές του βορειοανατολικού Ατλαντικού, το γεγονός ότι γίνεται παστός τον καθιστά ένα τρόφιμο φθηνό κι εύκολο στη συντήρηση.
Ο μπακαλιάρος έφτασε στο ελληνικό τραπέζι περίπου τον 15ο αιώνα και καθιερώθηκε άμεσα ως το εθνικό φαγητό της 25ης Μαρτίου, καθώς με εξαίρεση τα νησιά μας, το φρέσκο ψάρι αποτελούσε πολυτέλεια για τους φτωχούς κατοίκους της ηπειρωτικής Ελλάδας.
Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη συντήρηση, αποτέλεσε την εύκολη και φθηνή συνάμα λύση, έθιμο που κρατά μέχρι τις μέρες μας.
Η Βαγγελίστρα
Στο χωριό Φαρακλάτα της Κεφαλλονιάς, την προηγούμενη μέρα οι άνθρωποι πήγαιναν στην εκκλησία με ένα πανέρι, στο οποίο τοποθετούσαν τέσσερα μικρά ψωμιά, έναν μεγάλο άρτο, ένα μπουκάλι λάδι και ένα μπουκάλι κρασί για να εκκλησιαστούν. Μετά το τέλος της θείας λειτουργίας έπαιρναν πίσω τον μεγάλο άρτο. Τον οποίο έκοβαν σε κομμάτια και τον μοίραζαν στους πιστούς.
Όταν ολοκληρωνόταν ο εσπερινός, λάμβανε χώρα η ολονυχτία, όπου οι κάτοικοι έφερναν μπαρούτι από τον Μοριά και έριχναν πυροτεχνήματα.
Το ξημέρωμα έβγαζαν λιτανεία την εικόνα της Βαγγελίστρας σε όλο το χωριό με τη συνοδεία της Φιλαρμονικής του Αργοστολίου, ενώ τα τελευταία χρόνια η λιτανεία πραγματοποιείται το απόγευμα της 25ης Μαρτίου.
Επιπλέον, τη συγκεκριμένη μέρα απαγορευόταν οι Κεφαλονίτες να βάλουν στο σπίτι τους λουλούδια ή χόρτα. Διότι τον επόμενο χρόνο θα βρουν μέσα του φίδι, σύμφωνα πάντα με τη λαϊκή παράδοση.
Καλάβρυτα
Στα Καλάβρυτα πραγματοποιείται τρισάγιο στο Πανελλήνιο Ηρώο των Αγωνιστών του 1821. Όπως και σε όλη την Ελλάδα, γίνεται κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη των ενδόξων ηρώων, ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου, δοξολογία στον προαύλιο χώρο του ιστορικού Ναού της Μονής Αγίας Λαύρας και απαγγελία πανηγυρικού λόγου. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί, εντούτοις, η αναπαράσταση ορκωμοσίας των αγωνιστών και κήρυξης της Επανάστασης από τον θεατρικό όμιλο Καλαβρύτων.
Στις 24 του μήνα ο ηγούμενος της μονής συνηθίζεται να παραδίδει το λάβαρο της επανάστασης και ένα στεφάνι δάφνης στον πρώτο δαφνοδρόμο, για να μεταφερθούν στην Πάτρα προς στέψη του ανδριάντα Παλαιών Πατρών Γερμανός και στις 25 να επιστραφούν.
Τήνος
Την παραμονή της 25ης Μαρτίου ψάλλεται πανηγυρικός εσπερινός και την νύχτα γίνεται ολονυχτία και παράκληση. Την ημέρα του Ευαγγελισμού τελείται Αρχιερατική Λειτουργία και κατόπιν λιτάνευση της Αγίας Εικόνας και δέηση στην παραλία. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η γενική κωδωνοκρουσία όλων των ναών.
Η γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου αποτελεί ένα από τα κύρια πανηγύρια της Παναγίας της Τήνου, όπου είναι τέσσερα στο σύνολο. Ένα ακόμα έθιμο της Τήνου είναι τα “τηγανιτζίδικα”, μια γιορτή όπου οι ντόπιοι στήνουν υπαίθριους πάγκους με φαγητό.
